Draaikolk

Iemand die me een warm hart toedraagt, probeerde een interview te versieren bij een krant. Ter promotie van mijn roman. Hij vroeg of ik een link kon leggen tussen de roman en de actualiteit van de gele hesjes. Het enige denkbare antwoord op die vraag is Ja. Dat is het deel van het fenomeen boekverkoop dat ik praktiseer: op alles ja zeggen.

Toen moest ik dus die link gaan leggen. Ik las een paar artikelen over de gele hesjes. Onmiddellijk zat ik te oordelen. Het is moeilijk over boze mensen te lezen zonder eerst hun boosheid te wegen. Elke boosheid wil iets. Het is zelf een oordeel. En zo roept het ene oordeel het andere op. Een draaikolk. En onderin die kolk bevind zich de zuigende kracht die de draaiing gaande houdt: jezelf moreel hoger of lager te achten dan anderen.

Het deed me denken aan een mooie passage in My Name Is Lucy Barton: “It interests me how we find ways to feel superior to another person, another group of people. It happens everywhere, and all the time. Whatever we call it, I think it’s the lowest part of who we are, this need to find someone else to put down.”

Terzijde: ik heb de laatste weken meer tijd op Twitter doorgebracht dan in de voorafgaande vijf jaar bij elkaar. Nu pas viel me op hoezeer Twitter een wereldomspannende beoordelingsmachine is. Nagenoeg alles kan worden weggelaten uit een tweet, maar niet het oordeel. Goed fout leuk stom schandalig grappig mooi ontroerend onrechtvaardig. Honderden miljoenen uren aan inspanning om de werkelijkheid te recenseren.

Als ik iets moet vinden van, zeg, gele hesjes, als ik niet opzij kan stappen, noem het apathie, noem het vluchten, noem het verstrooiing, als dat allemaal niet kan, dan is de melancholie niet ver meer weg. The lowest part of who we are. De link met mijn boek leggen zou ook het boek in de draaikolk zuigen.

Langzaam verschoof mijn opdracht van het leggen van de link naar het niet ondankbaar willen zijn, het niet willen teleurstellen van de persoon die het interview voor mij wilde versieren. Ik stuurde hem een paar zinnen. Iets over de strijd tussen politiek over vijanden versus politiek over systemen. Als je je ogen een beetje dichtkneep en meteen daarna iemand je riep dat het eten klaar was, kon het doorgaan voor een inzichtje. ‘Super interessant,’ schreef hij terug. Zoals altijd bleef ik achter met het voornemen om me beter te verdiepen in zaken waarover ik iets had beweerd. Dat voornemen hinkt achter me aan als trouwe oude hond die er niets aan kan doen dat hij binnenkort een spuitje gaat krijgen.